خرداد
آیا برگ سبز و کلمه “طبیعی” روی جعبه استویا در سوپرمارکت باعث تعجب شما می‌شود؟ استویا باید در رژیم غذایی باشد یا نه؟ آیا استویا از آسپارتام یا سوکرالوز بهتر است؟ وقتی می‌خواهید یک قوطی آدامس، یک بطری چای یا یک ظرف سس سویا بخرید، از خود میپرسد که آیا وجود استویا در لیست مواد تشکیل‌دهنده آنها برای سلامتی مضر است یا مفید؟
اگر چنین است، شما تنها نیستید. باید بدانید که استویا GRAS یا کاملأ ایمن قلمداد می‌شود. اما به عنوان کسی که نسبت به هر نوع “ماده شیرین” شک دارد، بگذارید نگاهی دقیقتر به آن بیندازیم و این موضوع را کمی تجزیه و تحلیل کنیم.
استویا چیست؟
استویا یک شیرین کننده طبیعی و جایگزین قند است که از برگ درختچه ای به نام Stevia rebaudiana استخراج می‌شود. از نظر شیمیایی، اجزای شیرین برگ استویا استویول گلیکوزید نام دارند و برگ استویا حاوی بیش از ۴۰ عدد از این گلیکوزیدها است.
شیرین‌کننده‌های بر پایه استویا که از فروشگاه خریداری می‌کنید، می‌توانند حاوی یک یا چند گلیکوزید استویول باشند. بسته به اینکه کدام یک از آنها استفاده می‌شود یا استویا با چه چیزی مخلوط می‌گردد (اریتریتول، اینولین، مالتودکسترین، زایلیتول و مانک‌فروت)، این شیرین‌کننده‌ها می‌توانند بین ۲۵ تا ۴۰۰ برابر شیرین تر از شکر باشند!
استویا کالری صفر و شاخص گلیسمی صفر دارد. بسیار عالی! طعم شیرین بدون کالری! با این حال، ما می‌دانیم که پرزهای چشایی انسان طعم شیرینی را می‌چشند و حتی زمانی که هیچ کالری در آن نیست، هورمون‌ها همچنان ممکن است تحریک شوند. دهان شما طعم شیرینی شیرین‌کننده‌ها را می‌چشد و فرض می‌کند که باید به دنبال آن کالری هم باشد. با توجه به این فرض که قرار است کالری ها را از طریق معده خود دریافت کنید، هورمون های گوارشی ترشح می‌شوند. ولی وقتی کالری دریافت نمی‌شود، بدن سیگنال‌هایی را به مغزتان می‌فرستد و میپرسد: «چه مشکلی وجود دارد؟» منطقی به نظر می‌رسد که در مورد آنچه مغز شما فکر می‌کند در حال وقوع است و آنچه واقعاً در معده شما اتفاق می‌افتد، سردرگمی ایجاد شود. بگذارید راجع به معایب و مزایای استویا بیشتر بدانیم.
مزایا و معایب استویا
مطالعات ارتباطی بین مصرف استویا و افزایش خطر ابتلا به سرطان، مشکلات باروری یا فرزندان دارای معلولیت را نشان ندادند. از طرف دیگر، مطالعات نشان می‌دهد که یکی از ترکیبات شیرین موجود در استویا ممکن است فشار خون را کاهش دهد. (توجه: در طی این مطالعات از دوزهای زیادی استفاده شد.) مطالعات دیگر استویا را با کاهش قند خون و کنترل بالقوه قند خون در افراد مبتلا به دیابت مرتبط دانسته‌اند. در حالی که مطالعات دیگر فواید ضد التهابی احتمالی استویا را نشان داده‌اند. با وجود این در چند مطالعه، استفاده از دوزهای بسیار بالای استویا را با تغییرات در DNA مرتبط دانستند.
نتیجه نهایی بررسی‌ها این است که شکر تصفیه شده مطلقاً هیچ ارزش غذایی ندارد و ممکن است باعث التهاب، سرطان، دیابت و چاقی شود. با این حال، واقع بینانه نیست که انتظار داشته باشیم اکثر مردم این شیرینی را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنند.
اما اگر بتوانید فقط مقدار بسیار کمی قند تصفیه شده در رژیم غذایی خود داشته باشید و مصرف آن را کنترل کنید، می تواند برای سلامت شما مفید باشد و چنانچه به دلیل سبک زندگی یا بیماری، در مصرف قند محدودیت دارید یا میل به مصرف شیرینی بیشتری دارید، استویا یک جایگزین مناسب است. توجه کنید که استویا بسیار شیرین‌تر از شکر سفره است، بنابراین به میزان کمتری نیاز دارید.
به یاد داشته باشید که عصاره استویا حتی برای افرادی که باردار هستند یا مبتلا به دیابت هستند، بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود ولی برگ کامل استویا برای استفاده تجاری تایید نشده است. علیرغم کمبود تحقیقات، بسیاری از مردم ادعا می‌کنند که استویا با برگ کامل جایگزینی مطمئن برای عصاره استویا یا شکر سفره است.
با وجودی که استفاده از یک برگ خام استویا به یک فنجان چای هر چند وقت یکبار بعید است که ضرری داشته باشد، ولی اگر باردار هستید نباید از برگ آن استفاده کنید. تا زمانی که تحقیقات مشخص کند که آیا برگ کامل استویا برای همه بی‌خطر است یا خیر. اگر یک بیماری جدی پزشکی مانند دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید. قبل از استفاده منظم از برگ، تأیید پزشک خود را دریافت کنید.
کلام آخر
محصولات استویا به ندرت عوارض جانبی ایجاد می‌کنند. نکته قابل توجه این است که در سبد غذایی ما مواد زیادی وجود دارد که مصرف بی‌رویه آنها می‌تواند برای سلامتی مضر باشد اما مصرف استویا شایسته توجه بیشتر است زیرا این روزها در خط مقدم مصرف است و مردم فکر می‌کنند که هم سالم و هم طبیعی است. باید خاطرنشان کرد که به استناد اینکه این یک شیرین‌کننده سالم است، نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید. بلکه استویا به دلیل کالری و شاخص گلیسمی صفر، با توجه سبک زندگی‌تان، می‌تواند به عنوان جایگزین بهتری برای شکر و سایر شیرین‌کننده‌های مصنوعی باشد.
برای آگاهی از نکات مهم و کلیدی در مورد انتخاب و خرید استویا به اینجا مراجعه نمایید.
کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛