گیاه استویا یا آنچنان که در زبان فارسی، مصطلح است، گیاه شیرین برگ، با نام علمی استویا ربادیانا، گیاهی از تیره مرکبان علفی و حساس به سرماست.
خاستگاه اصلی گیاه استویا، در دشتهای گسترده میان مرزهای کشورهای برزیل و پاراگوئه است. البته در آن مناطق بومیان به آن، گیاه برگ عسلی میگویند. این نام نیز به دلیل خواص شیرین کنندگی و درمانی برگهای استویا به آن داده شده است.
گیاه استویا
مشخصات ظاهری گیاه استویا، بدین قرار است که، درختچهایست انبوه که دارای برگهای کوچکی می باشد که بصورت متناوب روی ساقه قرار دارند. گل های این گیاه کوچک، سفید و در قسمت میانی بنفش کمرنگ اند و به صورت خوشه ای روی ساقه ظاهر می شوند.
پس لاجرم از نظر ظاهری و شکل برگها و همچنین سایر مشخصات، همچون سایر گیاهان تیرهی خود میباشد. با وجود اینکه در حدود ۱۵۰ گونه از این گیاه وجود دارد، ولیکن به طور معمول، این گیاه تا ارتفاع یک متر رشد میکند و عمر آن به طور متوسط، حدود پنج سال است.
شیرین کننده طبیعی استویا
از آنجا که این گیاه خواص شیرینکنندگی فوقالعادهای دارد، همواره از صدها و بلکه هزاران سال پیش برای بومیان، شناخته شده بوده است. ولیکن این شناخت و آگاهی تا همین دویست سال پیش، تنها در اختیار همان مردمان و قبایل بومی آمریکای جنوبی قرار داشت.
پس از کشف قارهی جدید و گذشت قرنها، و رفت و آمد سیاحان و تجار به مناطقی که مردمان و قبایل بومی در آنها سکونت داشتند، بود که برای اولین بار اروپائیان نیز با این گیاه خارق العاده و خواص شگفت انگیز آن آشنا شدند، و این مطلب نیز شاید کم و بیش حدود ۱۵۰ سال پیش روی داده است.
امروزه، از عمده تولید کنندگان استویا در دنیا باید به کشورهای پاراگوئه، برزیل، چین، تایوان، کره جنوبی، مالزی اشاره نمود. لازم به ذکر است که بهترین بستر و خاک برای کشت گیاه استویا، خاکیست که اصطلاحا، خاک کمشور نام دارد.
خواص استویا
از خواص گیاه استویا ربادیانا، همانطور که پیشتر اشاره شد، خاصیت شیرین کنندگی فوق العادهی آن است، به طوری که شیرینی قند حاصل از دانههای گیاه استویا، به طور متوسط، ۲۵۰ تا ۳۰۰ برابر شیرینی حاصل از گیاهانی همچون چغندر قند و یا نیشکر است.
همچنین قند طبیعی موجود در گیاه استویا، بهترین جایگزین برای شیرینکنندههای مصنوعی موجود در بازار همچون، سدیم ساخارین، آسپارتام و همچنین، سیکلامات میباشد.
ویژگیهای استویا
از مهمترین تفاوتهایی که شیرینکننده استویا، با سایر شیرینکنندههای موجود دارد، این مورد است که ترکیبات «گلیکوزید»ی موجود در آن، توسط بدن، «متابولیزه» نمیگردد، به بیان ساده، میزان کالری دریافتی حاصل از مصرف استویا، صفر است. و این گیاه هیچ گونه کالری و یا کربوهیدراتی تولید نمیکند.
دیابت و استویا
همچنین از دیگر خواصی که موجب توجه گسترده به گیاه استویا شود، این است که بر خلاف شکر، مصرف استویا تاثیری بر قند خون ندارد و بدن واکنشی نسبت به انسولین نشان نمیدهد.
در نتیجه افرادی که از بیماری دیابت یا بیماری قند خون رنج میبرند، قادرند که از شیرینکننده استویا، به آسانی استفاده نمایند. بدون آن که عوارض این شیرینی بر شدت و وخامت بیماری دیابت آنها بیفزاید.
بیشترین قسمتهای مورد استفادهی گیاه استویا، برگها و همچنین ساقه یا چوب آن میباشد. برگ خشک شدهی استویا، تا حدود دو سال ماندگاری داشته و خواص خود را حفظ میکند.
برای خشک کردن برگهای این گیاه، آن را در معرض خورشید قرار نمیدهند. میزان شیرینکنندگی هر قاشق غذاخوری از برگ و یا ساقهی آسیاب شدهی گیاه استویا، معادل است با یک لیوان بزرگ قند و یا شکر.
استویا و تولیدات صنعتی
سالیان سال است که صنایع مختلف از گیاه استویا و خواص شیرین کنندگی آن در محصولات متنوع خود استفاده کرده و میکنند. به طور نمونه صنایع نوشابهسازی و یا صنایع خوراکی.
از دیگر صنایعی که از عصاره استویا در تولید محصولات خود استفاده میکنند، آدامس استویا، صنایع تولید خمیر دندان و دیگر محصولات بر پایه شیرین کننده طبیعی استویا است.
چرا که شیرینی حاصل از گیاه استویا، برخلاف سایر شیرین کنندهها همچون قند و شکر، باعث ایجاد هیچگونه مشکل و یا بیماری برای دهان و دندان و دیگر ارگان های بدن نمیشود. علاوه بر این، استویا مانع پیشرفت جرمهای دندان نیز میگردد.
مصرف عصاره استویا، مورد تایید سازمان جهانی سلامت نیز میباشد. همچنین سازمان غذا و داروی آمریکا «اف دی ای»، گیاه استویا و محصولات حاصله از آن را مورد تایید قرار داده است.
برای آگاهی از نکات مهم و کلیدی در مورد انتخاب و خرید استویا به اینجا مراجعه نمایید.
کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛
پینگ بک: آشنایی با بیماری دیابت