دمنوش زرشک، دیابت و لاغری

در این مطلب با نگاهی به خواص عمده‌ی دمنوش زرشک، به دو خاصیت عمده‌ی دیگر آن یعنی کمک به کاهش وزن و لاغری و  بهبود دیابت تمرکز بیش‌تری خواهیم نمود.
تاکنون پیرامون دمنوش بسیاری از گیاهان دارویی از قبیل «بابونه»، «زعفران»،«زردچوبه» و…. مطالبی را ارائه نموده‌ایم. به طور کلی تعداد گیاهانی که خواص مفیدی برای هر دو مورد دیابت و لاغری را در اختیار فرد قرار داده و در ضمن، دسترسی به آن نیز برای افراد آسان باشد، اندک است.
میوه زرشک و به طور خاص، دمنوش زرشک از جمله‌ی خوراکی‌های مفید است که علاوه بر کمک به بهبودی بیماری دیابت، بر مشکلات اضافه وزن افراد نیز تاثیر مثبت می‌گذارد.

آشنایی با گیاه زرشک

زرشک درختچه‌ای خاردار است که طول آن در شرایط آب و هوایی مناسب، حداکثر به ۵ متر می‌رسد و دارای میوه‌های قرمز رنگ کوچک و بیضی شکل است که طعم ترشی دارند. جالب است بدانید کشور عزیزمان ایران بزرگترین تولید کننده زرشک در جهان است.
این میوه سرخرنگ بومی مناطق معتدل مانند اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکا است. از بین تولیدکنندگان زرشک در دنیا، کشورمان ایران رتبه ی برتر در تولید زرشک را به خود اختصاص داده است و بیش از ۹۰ درصد زرشک دنیا از خراسان جنوبی به دست می‌آید. هر چه زرشک بماند، تیره تر می‌شود مگر این‌که تا تازه است آن‌را فریز نمایید تا نرم و خوشرنگ بماند.
وفور زرشک در ایران موجب شده است تا جایگاه ویژه‌ای در برنامه غذایی ما ایرانیان داشته باشد و به شیوه‌های مختلف از آن استفاده کنیم. زرشک در آشپزخانه‌های ما بیشتر به صورت رب زرشک، سس زرشک، زرشک خشک شده، مربا زرشک و ژله زرشک و… استفاده می‌شود.
اما با پی‌بردن به خواص فوق العاده آن امروزه آن‌را به صورت نوشیدنی مانند شربت زرشک، آب زرشک، چای زرشک و دمنوش زرشک نیز مصرف می کنند. دمنوش زرشک نسبت به دیگر موارد کمتر مورد بحث قرار گرفته است به همین جهت در ادامه به خواص دمنوش زرشک می پردازیم.

خواص دمنوش زرشک

زرشک‌های قرمز و ترش مزه خواص دارویی فراوانی دارند که از آن‌ها می‌توان در تهیه دمنوش زرشک استفاده کرد. زرشک سرشار از ویتامین‌های مفید مانند ویتامین B , C و آنتی اکسیدان‌های قدرت‌مند است که آن‌را تبدیل به سپری در برابر بیماری‌ها کرده است.

مهم‌ترین ماده مفیدی که زرشک را در جایگاه دارویی قرار می‌دهد وجود ماده‌ای به نام «بربرین» است که باعث بهبود بیماری‌های زیر می‌شود و خواص دمنوش زرشک را بیشتر می‌کند. ارتباط بین دمنوش زرشک و بیماری‌های مختلف در زیر مورد بررسی قرار گرفته است.

زرشک و لاغری

محققان به دنبال ارتباطی بین دمنوش زرشک و لاغری هستند. آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که زرشک یکی از بهترین میوه‌ها برای لاغری و کاهش وزن محسوب می‌شود زیرا دارای مقدار زیادی «بربرین» است که موجب افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود. به خاطر خاصیت لاغرکنندگی دمنوش زرشک، آن‌را با نام دمنوش لاغری نیز می‌شناسند.

این دمنوش لاغری که در تناسب اندام نقش بسزایی دارد؛ باید حدود نیم ساعت قبل از هر وعده‌‌‌‌‌‌ی غذایی مصرف شود تا مطمئن شوید که دمنوش زرشک و لاغری با هم در ارتباط هستند. وجود ماده بربرین در زرشک به تنظیم آنزیم آدنوزین و پرتوئین کیناز که عامل بالا رفتن سوخت و ساز بدن هستند موجب کاهش وزن می‌شود.

زرشک و سرطان

زرشک نیز همچون دیگر میوه های قرمز رنگ دارای آنتی اکسیدان‌های قدرتمندی است که مانع از رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند. بربرین و ویتامین C در زرشک دست بر دست هم داده‌اند تا زرشک خاصیت ضد سرطانی یابد.

زرشک و فشار خون

هنگامی که رگ‌ها تورم می یابند خون داخل آن‌ها با فشار جریان می یابد و فشارخون ایجاد می‌شود در این زمان مصرف دمنوش زرشک باعث می‌شود که رگ‌ها به حالت طبیعی بازگردند و فشار خون کاهش یابد. همچنین دمنوش زرشک باعث رفع غلظت خون می‌شود و به عنوان تصفیه کننده‌ای قوی برای خون عمل می‌کند.

زرشک و مشکلات قلبی

آب زرشک دارای ترکیب مفیدی به نام «بربامین» است که آسیب‌ها و صدمات را از قلب دور می‌کند و سلامتی را به قلب باز می‌گرداند. دمنوش زرشک برای تنظیم ضربان قلب مؤثر است در نتیجه با مصرف دمنوش زرشک احتمال سکته قلبی کاهش می‌یابد.

زرشک و رفع باکتری های بدن
طبق تحقیقات انجام شده زرشک حاوی ماده «بربرین» است که به ساختار سلولی باکتری آسیب وارد می‌کند و باعث مرگ آن می‌شود. در نتیجه با مصرف دمنوش زرشک از خاصیت ضد باکتریایی آن استفاده کنید.

زرشک و کبدچرب

اگر کبدچرب دارید زرشک بخورید زیرا بررسی های صورت گرفته تأثیر مثبت دمنوش زرشک بر کبدچرب را اثبات می‌کند. دمنوش زرشک دارای ملیّن هایی است که باعث پاکسازی کبد و کیسه صفرا می شود و مشکلات گوارشی را تا حد زیادی بهبود می بخشد.

دمنوش زرشک با طبع سرد خوب باعث کاهش حرارت کبد می‌شود. البته نباید در مصرف آن زیاده روی کرد چون در دراز مدت تأثیر معکوس خواهد داشت.

زرشک و مشکلات ریوی

ریه عضو مهمی از بدن است که آلودگی هوا، مصرف سیگار و… باعث بروز بیماری های خطرناکی در آن می‌شود. بربرین موجود در زرشک از بروز چنین مشکلاتی در ریه پیشگیری می‌کند. گنجاندن دمنوش زرشک در رژیم غذایی افرادی که در معرض آلودگی‌های محیطی هستند و یا افراد سیگاری می تواند تا حد زیادی خطر ابتلا به سرطان ریه و دیگر مشکلات ریوی را کاهش دهد. همچنین مصرف زرشک باعث کاهش اعتیاد در افراد سیگاری می‌شود.

زرشک و خواص ضد التهاب

التهاب در بدن باعث ایجاد بیماری‌های مختلف می‌شود، زرشک از مواد مغذی مفیدی تشکیل شده که برای جلوگیری از التهاب بسیار مفید می باشد.

دمنوش گیاهی میوه‌ای زرشک

زرشک در طب سنتی کاربردهای زیادی دارد. از جمله محافظت در برابر کولیت، درمان التهاب حاد و مزمن، تأثیر بر انقباض قلب، زرشک در درمان فشار خون بالا، مشکلات کبد، قلب، شریان، معده، جلوگیری از خونریزی مزمن و مشکلات عصبی مانند تشنج و صرع موثر است. زرشک همچنین برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در بدن انسان نیز کاربرد دارد.
میوه زرشک شامل کاروتنوئیدها، فلاونوئیدها، ترکیبات فنولیک، آنتوسیانین‌ها و برخی از آلکالوئیدها است. همچنین مواد معدنی مختلفی در میوه‌های زرشک مانند Ca، Fe ، K ، P و Na وجود دارد. غلظت K (پتاسیم) در میوه زرشک نسبت به سایر مواد معدنی بیشتر است. در نتیجه مصرف این میوه می‌تواند کمبود املاح ذکر شده در بدن را جبران کند.
با توجه به فواید زرشک، این گیاه در صنایع مختلف بخصوص در داروسازی استفاده می‌شود.
مطالعات نشان داده اند که بربرین موجود در زرشک باعث کاهش کلسترول و قند خون می‌شود و می‌تواند به جلوگیری از بیماری‌های آلزایمر و نئوپلاستیک کمک کند. علاوه بر این، بربرین دارای خواص ضد میکروبی، ضد قارچی و آنتی اکسیدانی نیز هست.

بربرین

یکی از مهمترین ترکیبات عملکردی در گیاه زرشک، بربرین است که در قسمت‌های مختلف آن وجود دارد. بربرین یک نمک آمونیوم چهارم از گروه آلکالوئیدهای ایزوکوئینولین با فرمول شیمیایی +C۲۰H۱۸NO۴ و جرم مولی ۳۳۶.۳۶۱۲۲ گرم بر مول است که در گونه‌های Berberis یافت می‌شود. 

خواص بربرین

طب مدرن تأیید کرده است که بربرین دارای فعالیت‌های دارویی است. مانند:
۱- ضد میکروبی
۲- ضد ویروسی
۳- ضد درد، ضد تب و ضد التهاب
۴- توانایی در کاهش میزان چربی
۵- اثرات محافظتی بر نارسایی احتقانی قلب، آریتمی قلبی و فشار خون بالا
۶- عمل به عنوان یک تعدیل کننده اتوفاژی برای تنظیم شرایط فیزیولوژیک و آسیب شناسی و کاهش مقاومت دارو در درمان سرطان
۷- دارای اثرات مهاری روشن بر سرطان‌های مختلف از جمله سرطان روده بزرگ، سرطان ریه، سرطان تخمدان، سرطان پروستات، سرطان کبد و سرطان گردن رحم
۸- افزایش متابولیسم چربی و گلوکز

چگونگی عملکرد بربرین بر دیابت نوع دوم

بربرین گلیکولیز را با فعال‌سازی AMPKپروتئین کیناز فعال شده با آدنوزین مونوفسفات) تحریک می‌کند و سبب کاهش قند خون می‌شود. AMPK به عنوان یک ناظر بر سطح انرژی سلولی عمل می‌کند، بنابراین از بروز اختلالات متابولیکی جلوگیری می‌کند.

بربرین با مهار اکسیداسیون میتوکندری و افزایش نسبت AMP / ATP و همین‌طور به نظر می‌رسد با فسفوریلاسیون زیر واحد AMPK 𝛼 ، سبب فعالسازی AMPK می‌شود. بربرین همچنین بر اهداف مولکولی PPARγ و فسفوریلاسیون IRS-1 تأثیر می‌گذارد و سرانجام منجر به کاهش مقاومت به انسولین می‌شود.
علاوه بر این، بربرین با مهار گلوکونوژنز کبدی (مسیر تولید کننده گلوکز) قند خون را به صورت مستقیم کاهش می‌دهد. عامل هسته‌ای کبدی ۴ آلفا (HNF-4𝛼)می‌تواند گلوکونوژنز را مهار کند.

تحقیقات نشان داده‌اند که بربرین ممکن است با افزایش بیان mRNA فاکتور HNF-4𝛼 گلوکونوژنز کبدی را مهار کرده و سبب کاهش قند خون شود.

هم‌چنان که ملاحظه نمودید، زرشک جزو آن دسته از گیاهانی‌ست که از نظر خواص مفیدی که برای سلامتی فرد دارد، در میان سایر گیاهان دارویی تا اندازه‌ای بی‌رقیب می‌باشد.
بخش‌هایی از مطالب که به طور مشخص به اصطلاحات فارماکولوژیک گیاه زرشک و تاثیر آن در بهبودی دیابت می‌پرداخته است را حذف نمودیم، چرا که علاوه بر پیچیدگی، تنها بر حجم مطالب غیر ضروری می‌افزود.

کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛ 

برای دیدن لیست محصولات سلامتی شرکت اهدا دارو کلیک کنید.

اهدا دارو، اهدای سلامتی