بیماری دیابت را کشندهی آرام نامیدهاند. ابتلا به این بیماری که در نهایت دامنهی وسیعی از مشکلات سلامتی را بوجود میآورد روز به روز در حال گسترش است (اینجا).
تقریباً هیچ عضوی در بدن افراد مبتلا به دیابت از تأثیر منفی بالا بودن قند خون در امان نیست. از اینرو درمان ریشهای این بیماری از اهمیت ویژه برخوردار است.
برخی از مبتلایان به دیابت، به بیمارى خود به چشم ناگوارترین اتفاق در زندگى خود مىنگرند، حال آنکه میتوان آنرا فرصتى براى قوىتر شدن در مقابله با چالشهاى زندگى دانست.
دیابت چیست؟
دیابت یا بیماری قند به بیماری گفته میشود که قند خون بالاتر از حد نرمال باشد. در این بیماری بدن قادر به تولید انسولین یا استفاده مناسب از این ماده نمیباشد، در نتیجه سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش مییابد.
انواع دیابت
دیابت نوع یک
معمولا کودکان و جوانان به این بیماری مبتلا میشوند. تنها ۵% از افراد مبتلا به دیابت، به دیابت نوع یک مبتلا هستند.
در دیابت نوع یک، بدن انسولین تولید نمی کند. بدن ما قند و نشاستهای را که میخوریم به قند ساده بنام گلوکز تبدیل میکند، که برای تولید انرژی بکار میرود.
انسولین هورمونی است که بدنمان به آن نیاز دارد تا از جریان خون گلوکز دریافت کند. با کمک درمان با انسولین و سایر اقدامات درمانی، حتی کودکان نیز میتوانند از زندگی سالم و طولانی برخوردار گردند.
دیابت نوع دو
دیابت نوع دو، رایج ترین نوع دیابت میباشد. افراد مبتلا به دیابت نوع دو معمولاً از انسولین کافی برخوردارند. اما سلولهایشان نسبت به آن مقاوم شده و گلوکز بسیار زیادی را در داخل جریان خون باقی میگذارند که همین مسأله میتواند سبب بروز مشکلاتی گردد.
مقاومت به انسولین سبب میشود تا در ابتدا غده پانکراس انسولین بیشتری تولید کند تا این کمبود را جبران نماید. اما به مرور زمان دیگر قادر به جبران این کمبود نخواهد بود و نمیتواند انسولین کافی برای حفظ گلوکز خون در سطح نرمال تولید کند.
دیابت نوع دو با مقاومت در برابر انسولین و ترشح غیر طبیعی انسولین مشخص میشود. ابتدا مقاومت در برابر انسولین و سپس اختلال در ترشح انسولین رخ میدهد، اما دیابت زمانی اتفاق میافتد که انسولین ناکافی ترشح شود.
افزایش اسیدهای چرب آزاد و برخی از آدیپوکینها میتوانند سبب افزایش مقاومت به انسولین در عضلات اسکلتی و کبد شود. اسیدهای چرب آزاد مصرف گلوکز توسط عضلات اسکلتی را مختل میکنند و سبب تسریع در تولید گلوکز در کبد میشوند و عملکرد سلولهای بتا را مختل میکنند.
انجام ورزش بطور منظم، انتخاب برنامه غذایی مناسب، حذف شکر از رژیم غذایی و جایگزینکردن آن با یک شیرینکننده فاقد جذب در بدن و بدون کالری (اینجا و اینجا)، کاهش چربیهای خون، و دوری از استرس، در پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲ موثر است.
علائم دیابت
بطور کلی بیماری دیابت عموما با علائم ذیل همراه است:
تشنگی بیش از حد
گرسنگی دائم
تکرر ادرار
کاهش وزن ناگهانی
خستگی و کمبود انرژی دائم
تاری دید
خشکی و خارش پوست
اختلالات جنسی
زخمهایی که به سختی بهبود مییابند
عفونتهای عود کننده مانند برفک، عفونتهای دستگاه ادراری و عفونتهای پوستی
از بین رفتن حس بخشهای انتهایی اندامها یا احساس گزگز و مورمور در آنها
در کوتاه مدت، افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده، ممکن است احساس خستگی، تشنگی و ادرار مکرر نموده و دیدشان تار شود. در دراز مدت، آنها در معرض خطر بیماری قلبی، مشکلات کلیوی، از دست دادن بینایی، آسیب عصبی و سایر مشکلات نیز قرار میگیرند.
دیابت پنهان یا پیش دیابت چیست؟
پیش از ابتلا به دیابت نوع ۲، معمولا افراد به شرایطی دچار میشوند که در آن هیچ یک از علائم مربوط به دیابت مشاهده نمیشود. به این حالت دیابت پنهان یا پیش دیابت گفته میشود. شرایط بهگونهای است که در آن قند خون فرد بالاتر از میزان طبیعی میرود ولی نه به میزانی که به عنوان دیابت شناخته شود.
در صورت تشخیص ندادن و کنترل نشدن دیابت پنهان یا پیش دیابت احتمال تبدیل آن به دیابت نوع ۲ در طی سالهای آتی بسیار بالا است. لازم به ذکر است که عوارض قلبی و عروقی دیابت میتواند از مرحله پیش دیابت شروع شود، بنابراین کنترل قند خون از مرحله پیش دیابت الزامی است.
هم اکنون پزشکان بیش از گذشته بر تشخیص دیابت پنهان به عنوان راهی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲ و همچنین عوارض آن از جمله مشکلات قلب و عروق، چشم و کلیه تاکید میکنند. پزشکان بر این باورند که این عوارض معمولا پیش از آگاهی فرد از ابتلا به دیابت نوع ۲ آغاز میشوند.
اگرچه اغلب افراد در وضعیت پیش دیابت علایم خاصی ندارند ولی ممکن است برخی از علایم دیابت نظیر تشنگیهای نامعمول، تکرر ادرار، تاری دید و خستگیهای بیش از حد در آنها دیده شود.
چه عواملی احتمال ابتلا به پیش دیابت را افزایش می دهند؟
اضافه وزن یا چاقی بویژه در ناحیه شکم، بی فعالیتی، افزایش سن و بطور خاص پس از ۴۵ سالگی، سابقه دیابت بارداری در خانمها، سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲، تخمدان پلی کیستیک و خواب نامنظم از عواملی هستند که احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش میدهند.
تحقیقات نشان دادهاند که خواب کمتر از ۶ ساعت و بیشتر از ۹ ساعت نیز احتمال ابتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع ۲ را افزایش میدهد.
درمان پیش دیابت
کاهش وزن و استفاده از رژیم غذایی سالم، همچنین حذف شکر از رژیم غذایی و جایگزین نمودن آن با استویا بعنوان شیرین کننده فاقد جذب در بدن و کالری میتواند در درمان دیابت بسیار موثر باشد. انجام فعالیت بدنی روزانه ۳۰ دقیقه برای حداقل ۵ روز در هفته نیز کمککننده است.
عدم استعمال سیگار و دخانیات، کنترل کلسترول و همچنین درمان فشار خون بالا (اینجا) نیز موثر است.
کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛