برخی دمنوشهای گیاهی ممکن است با یکدیگر تداخل داشته و برای سلامتی افراد مناسب نباشند. در برخی مواقع افراد چندین نوع دمنوش گیاهی را با هم مخلوط کرده و استفاده میکنند. ترکیب دمنوشهای گیاهی بدون اطلاع از تداخلی که ممکن است بین خواص و ترکیبات آنها وجود داشته باشد، میتواند عوارضی برای سلامتی افراد به همراه داشته باشد. ممکن است تداخل دمنوشهای گیاهی به طور مثال، سردردهای شدید، تپش قلب و… را به دنبال داشته باشد.
با توجه به این که بر اثر مخلوط کردن چند گیاه، خاصیت درمانی، اثرات تقویت کنندگی و آرام بخشی دمنوشها افزایش یافته و گاهی هم از میزان عوارض جانبی گیاهان کاسته میشود، بنابراین حتما باید از عدم تداخل آنها اطلاع و اطمینان داشته باشید. در مواردی هم تداخل اثر چند گیاه با یکدیگر میتواند از خواص دمنوش کاسته یا با ایجاد مسمومیت موجب بروز انواع عوارض جزئی یا شدید در فرد مصرف کننده شود. بنابراین بدون اطلاع، از مخلوط کردن چندین نوع گیاه دارویی با یکدیگر پرهیز نمائید.
همچنین برخی دمنوشها با بعضی داروهای شیمیایی هم تداخل دارند. باید بدانید که در فروشگاههایی که گیاهان به صورت فله عرضه میشوند ممکن است نمونه اصلی گیاه عرضه نشده و یا نمونه عرضه شده با ناخالصی همراه باشد و ترکیب بعضی از این گیاهان نیز با هم عوارض ناخواستهای ایجاد کند. در ادامه به بررسی چند گیاه دارویی و همچنین تداخلی که ممکن است دمنوش این گیاهان با سایر گیاهان دارویی و یا برخی داروهای شیمیایی داشته باشند، میپردازیم:
تداخل دمنوشهای گیاهی با یکدیگر
مصرف خودسرانه داروهای گیاهی و بدون نظارت پزشک، میتواند پیامدهای خطرناکی به همراه داشته باشد. بخش زیادی از عوارض جانبی این داروها به تداخلات دارویی حاصل از آنها برمیگردد. بعضی از این داروها با غذایی که فرد میخورد، تداخل دارد و ممکن است باعث تولید موادی شود که برای بدن مضر است یا جلوی بخشی از عملکرد بدن را بگیرد. مصرف ناآگاهانه داروهای گیاهی نهتنها باعث بهبود نمیشود، بلکه ممکن است باعث وخیمتر شدن وضع بیمار شود. لازم است قبل از اقدام به مصرف هر دارویی (گیاهی یا شیمیایی)، از پزشک خود یا داروساز مشورت بگیرید تا جلوی تداخلات دارویی احتمالی و عوارض ناخواسته گرفته شود. در اینجا به معرفی برخی تداخلات دمنوشهای گیاهی و گیاهان دارویی با یکدیگر میپردازیم:
چای ترش
دمنوش چای ترش و عصاره آن میتواند قند خون را در برخی بیماران کاهش دهد. مصرف همزمان چای ترش با گیاهان و مکملهایی که اثر کاهنده قند خون دارند، میتواند افت قند خون را افزایش دهد. برخی از گیاهان و مکملهای کاهنده قند خون شامل آلفا لیپوئیک اسید، کروم، گیاه چنگال شیطان، شنبلیله، سیر، گوار گام، جینسینگ، اسفرزه و … هستند. دمنوش چای ترش سبب کاهش فشار خون میشود. از اینرو مصرف همزمان آن با سایر گیاهان و مکملهایی که فشار خون را کاهش میدهند، میتواند افت فشار خون را افزایش دهد. برخی از مکملها و گیاهان کاهنده فشار خون عبارتند از: سیسئین پپتیدها، پنجه گربه، کوآنزیم Q10، روغن ماهی، ال آرژنین، لیسیوم، گزنه، تانین
بهار نارنج
مصرف همزمان دمنوش بهار نارنج با کافئین و گیاهانی که حاوی کافئین هستند مانند چای سیاه و چای سبز، میتواند فشار خون و ضربان قلب را در افراد بیمار افزایش دهد. البته بنظر نمیرسد مصرف همزمان بهارنارنج با کافئین یا چای سبز و سیاه در افراد جوان دارای اضافه وزن تاثیری بگذارد.
جینسینگ
یک نمونه از تداخل دمنوشهای گیاهی با یکدیگر، تداخل دارویی در گیاه جینسینگ است که به وضوح دیده میشود. این گیاه برای ایجاد مقاومت در مقابل استرس و ایجاد انرژی و حس سرزندگی در افراد استفاده میشود، اما در کنار این خواص مفید، اثربخشی داروی وارفارین را در افرادی که این دارو را مصرف میکنند، کاهش میدهد. وارفارین دارویی است که از لختهشدن و انعقاد خون جلوگیری میکند، اما جینسینگ دقیقا عکس این عمل را انجام میدهد و افزایش خطر ایجاد لخته در خون را به همراه دارد. طبیعی است که مصرف جینسینگ اثر وارفارین را کاهش میدهد. از طرفی جینسینگ فشار خون را افزایش میدهد که میتواند تهدید برای کسانی باشد که به فشار خون بالا مبتلا هستند.
چای سبز و چای سیاه
گیاه دیگری که به عنوان دارو مورد استفاده قرار میگیرد، چای سبز است. چای سبز در درمان افسردگی و افزایش تمرکز کاربرد دارد. همچنین برای کاهش وزن از این گیاه استفاده میکنند. حتی برای درمان بسیاری از سرطانها از جمله سرطان معده و کبد مورد استفاده قرار میگیرد.
در کنار همه این خواص مفید، مصرف طولانی مدت چای سبز عوارض زیادی به همراه دارد. عوارضی همچون مشکلات کبدی، ناراحتی شکمی، سردرد، مشکلات خواب، ضربان قلب نامنظم، سرگیجه و کاهش جذب آهن توسط بدن.
این گیاه همچنین با داروهای شیمیایی بسیاری مثل آمفتامین، افدرین و بعضی آنتیبیوتیکها تداخل دارد و مصرف همزمان گیاه با این داروها عملکردشان را مختل میکند.
مصرف همزمان چای سبز و چای سیاه با گیاهان و مکملهایی که بر تجمع پلاکت تاثیر میگذارند میتواند امکان خون ریزی را در برخی افراد افزایش دهد. برخی از این گیاهان شامل سنبل ختایی، میخک، مریم گلی چینی، سیر، زنجبیل، جینکو، جینسینگ هستند.
مصرف همزمان چای سبز با گیاهان و مکملهایی که حاوی ژینستئین هستند ممکن است امکان رشد تومور را افزایش دهد. گیاهان حاوی ژینستئین شامل سویا، کودزو، شبدر قرمز، یونجه، کلم بروکلی، گل کلم و … میباشند.
مصرف همزمان و مقدار زیاد عصاره چای سبز با گل گاوزبان اروپایی ممکن است در برخی از افراد سبب عوارض جانبی برای کبد گردد. چای سیاه به دلیل داشتن کافئین با گیاه اکیناسه و شبدر قرمز تداخل دارد از اینرو بهتر است باهم مصرف نشوند.
بابونه آلمانی
دمنوش بابونه آلمانی اثر آرام بخشی ملایمی دارد و مصرف همزمان آن با گیاهانی که خاصیت آرام بخشی دارند، ممکن است این خواص را تقویت نماید. برخی از این گیاهان عبارتند از سوسن صغیر، شقایق کالیفرنیا، علف گربه، رازک، زغال اخته، کاوا، گل راعی، قاشقک، سنبل الطیب، یربا مانسا
میخک
مصرف همزمان میخک با گیاهانی که ممکن است بر تجمع پلاکت اثر گذارند، خطر خونریزی را در برخی افراد افزایش میدهد. این گیاهان شامل سنبل ختایی، مریم گلی چینی، میخک، سیر، زنجبیل، جینکو، شبدر قرمز، زردچوبه، بید هستند.
چوب دارچین
چوب دارچین میتواند قند خون را کاهش دهد و در صورتی که با گیاهان و مکملهای کاهنده قند خون مصرف شود، ممکن است افت قند خون را در برخی بیماران افزایش دهد. برخی از گیاهان و مکملهای کاهنده قند خون عبارتند از آلفا لیپوئیک اسید، خیار تلخ یا کارلا، کروم، گیاه چنگال شیطان، شنبلیله، سیر، گوار گام، شاه بلوط هندی، جینسینگ، اسفرزه
بادرنجبویه
مصرف همزمان دمنوش بادرنجبویه با گیاهانی که خواص آرام بخشی دارند، ممکن است سبب تقویت این اثر شود. برخی از این گیاهان عبارتند از سوسن صغیر، شقایق کالیفرنیا، علف گربه، رازک، زغال اخته، کاوا، گل راعی، قاشقک، سنبل الطیب، یربا مانسا و ….
گیاه استویا (شیرین کننده طبیعی)
استویوسید یکی از ترکیبات گیاه استویا میتواند سطح قند خون را کاهش دهد و اگر شیرین کننده استویا همراه با گیاهان و مکملهایی که کاهنده قند خون هستند، مصرف شود، ممکن است اثرات بیشتری بر قند خون داشته باشد. این امر میتواند هیپوگلیسمی (افت قند خون) را در برخی بیماران افزایش دهد. برخی از گیاهان و مکملهایی که اثرات هیپوگلیسمی دارند عبارتند از: آلفا لیپوئیک اسید، خیار تلخ یا کارلا، کروم، چنگال شیطان، شنبلیله، سیر، صمغ گوار، دانه شاه بلوط هندی، جینسینگ، اسفرزه و … استویوسید موجود در برگ استویا ممکن است سبب کاهش فشار خون شود. مصرف همزمان شیرین کننده استویا با سایر گیاهان و مکملهایی که فشار خون را کاهش میدهند میتواند افت فشار خون را افزایش دهد. برخی از مکملها و گیاهانی که کاهنده فشار خون هستند عبارتند از: سیسئین پپتیدها، پنجه گربه، کوآنزیم Q10، روغن ماهی، ال آرژنین، لیسیوم، گزنه، تانین
برای آگاهی از نکات مهم و کلیدی در مورد انتخاب و خرید استویا به اینجا مراجعه نمایید.
آویشن باغی
مصرف همزمان دمنوش آویشن باغی با گیاهانی که بر تجمع پلاکت تاثیر میگذارند، ممکن است خطر خون ریزی را افزایش دهد. این گیاهان عبارتند از سنبل ختایی، آنیسون، همیشه بهار کوهی، آنغوزه، شبدر باتلاقی، بولدو، فلفل آنوم، کرفس، بابونه، میخک، شنبلیله، بابونه گام چشم، سیر، زنجبیل، جینکو، جینسینگ، شاه بلوط، ترب کوهی، شیرین بیان، اسپیره، پیاز، زبان گنجشک، گل ساعتی، کواسیا، شبدر قرمز، زردچوبه، هویج وحشی، کاهی وحشی، بید
نعنافلفلی
مصرف همزمان دمنوش نعنافلفلی با مکمل آهن میتواند از جذب آهن جلوگیری کند. در پایان ذکر این نکته ضروری است که گیاهان گل گاوزبان ایرانی، گل محمدی، زرشک، به لیمو، اسطوخودوس، پونه کوهی، هل و لیموامانی تداخل شناخته شدهای با گیاهان و مکملها ندارند.
برای دیدن تداخل گیاهان دارویی با داروهای مصرفی خود به اینجا مراجعه فرمایید.
برای دیدن تداخل داروها با انواع دمنوشهای گیاهی به اینجا مراجعه فرمایید.
منابع:
https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com
کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛