مراحل فرآوری گیاه استویا یا شیرین برگ چگونه است؟

در این مطلب می خواهیم اطلاعاتی را راجع به فرآوری گیاه استویا د راختیارتان قرار بدهیم. گیاه استویا (Stevia rebaudiana)، یک گیاه بوته‌ای است که بخش‌های مختلف آن، به‌ ویژه برگ‌هایش به عنوان شیرین‌کننده طبیعی استفاده میشود. این گیاه اصالتا از منطقه آمریکای جنوبی، به خصوص برزیل و پاراگوئه، به عنوان یک منبع طبیعی شیرین‌کننده شناخته شده است.

خصوصیت شیرین‌کننده گیاه استویا به دلیل ترکیباتی مانند استویوزیدها است چون شیرینی آن را برابر با قند معمولی است. در این مقاله، به بررسی مراحل کاشت و فراوری گیاه استویا می‌پردازیم. این مراحل شامل کاشت، رشد و داشت و پرورش گیاه، برداشت برگ‌ها، خشک‌کردن و فرآوری برگ‌ها برای بهره‌برداری از خواص شیرین‌کننده طبیعی آن است. هدف اصلی این مقاله، آشنایی شما با روش‌های موثر و کارآمد برای فراوری گیاه استویا به‌منظور بهره‌برداری از خواص شیرین‌کننده طبیعی آن است.

اگر شما هم می خواهید اطلاعاتی را راجع به فرآوری گیاه استویا به دست بیاورید با ما همراه باشید.

آشنایی با گیاه استویا

قبل از این که راجع به فرآوری گیاه استویا بیایید ببینیم اصلا گیاه استویا چیست سپس فرآوری گیاه استویا را مورد بررسی قرار بدهیم. استویا یا شیرین برگ، ماده‌ای است که از گیاهی به نام استویا ربودیانا به دست می‌آید و این گیاه از خانواده کاسنیان است.

این گیاه با قد متوسط و عمر مفیدی بین ۳ تا ۵ سال، خاصیت شیرین‌کنندگی بسیار بالا با کالری صفر دارد که این ویژگی آن را به یک انتخاب عالی برای ورزشکاران، مبتلایان به دیابت و افرادی که به کاهش وزن علاقه‌مندند، تبدیل کرده است. این گیاه سالیان سال است که برای بهبود سوختگی بدن، رفع ناراحتی معده و به عنوان شیرین‌کننده طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این گیاه در کشورهای آمریکای جنوبی مانند پاراگوئه و برزیل کشت می‌شود و در سال‌های اخیر، کشت آن در ژاپن، چین، آمریکا، اروپا و بخش‌های گسترده‌ای از آسیا انجام می‌شود.

در واقع، داستان ورود گیاه استویا به آسیا یک مسیر جالب و گسترده دارد. ژاپن اولین کشور آسیایی بود که در دهه ۷۰ میلادی به استویا روی آورده و از آن به‌ عنوان یک شیرین‌کننده در صنعت دارویی استفاده کرد.

این اقدام به ‌زودی توسعه و گسترش یافت و چین به عنوان بزرگترین صادرکننده استویا در جهان شناخته شد. گیاه شیرین برگ، دارای تنوع قابل توجهی است و تاکنون نزدیک به ۲۰۰ گونه از آن شناخته شده است. در ایران نیز، با توجه به شرایط مناسب کاشت و اقلیم‌های مناسب، استویا در مناطقی از جنوب کشور و استان گیلان کشت می‌شود. این تلاش‌ها به منظور بهره‌برداری از خواص و مزایای این گیاه برای سلامتی و استفاده در صنایع مختلف صورت می‌گیرد و نشان از توجه به سلامتی و توسعه کشاورزی پایدار در کشور است.

مراحل فرآوری گیاه استویا یا شیرین برگ

مراحل فرآوری گیاه استویا شامل مراحل زیر است:

• خشک کردن و خرد کردن برگ‌ها

در این مرحله، برگ‌های استویا خشک می‌شوند و سپس خرد می‌شوند تا به مراحل بعدی فرآیند آماده‌سازی برای استخراج ادامه داده شود.

• استخراج

استخراج قند استویا اغلب با استفاده از حلال‌های قطبی مانند آب گرم یا الکل صورت می‌گیرد. این مرحله می‌تواند به دو روش استخراج دسته‌تانک یا استخراج مداوم ضدجریان تقسیم شود.

• انزوا و تصفیه

در این مرحله، مواد اضافی موجود در محلول استویا از جمله پروتئین، اسید آلی، تانن، ساپونین، رنگدانه و نمک‌های معدنی حذف می‌شوند. این فرایند با استفاده از کروماتوگرافی ستونی یا تصفیه غشا صورت می‌گیرد.

• فیلتر با رسین

در این مرحله، مواد زائد و ناخالصی‌های استویا با استفاده از میکروپورهای سرامیکی، غشاهای اولترافیلتراسیون و غشاهای نانوفیلتراسیون حذف می‌شوند.

• اسپری و پالایش

مایع حاصل از فرآیند تصفیه و استخراج با استفاده از تبلور خنک کننده، تبلور متمرکز یا خشک‌کردن اسپری به دست می‌آید. محصول نهایی حاصل از این فرآیند اجزای اصلی استویا مانند ST و RA است. این محصول می‌تواند با استفاده از کربن فعال قبل از تبلور یا خشک‌کردن اسپری رنگ‌زدایی شود تا به یک محصول سفید تبدیل شود.

• تصفیه نهایی

در این مرحله، محلول حاصل از مراحل قبلی در حلال‌های مختلف حل شده و سپس کریستال‌های ST یا RA به صورت انتخابی جدا می‌شوند. این کریستال‌ها می‌توانند دوباره در محلول آبی اتانول حل شوند تا مواد اضافی حذف شود و محصولات با خشک‌کردن اسپری یا تبلور متمرکز به دست آورده شوند.

مهمترین روش های استخراج استویا

حال که با مراحل فرآوری گیاه استویا آشنا شدید بیایید روش های استخراج ان را هم بررسی کنیم. در مورد روش استخراج از برگ‌های استویا، استفاده از کروماتوگرافی مایع با محوریت حلال‌های آبی یکی از روش‌های متداول است که در آزمایشگاه‌های دقیق استفاده می‌شود. این روش به دلیل امکان جداسازی دقیق ترکیبات و انتخابی که ارائه می‌دهد، برای استخراج مواد موثره از برگ‌های استویا بسیار مفید است.

علاوه بر این، روش تبلور نیز یک روش ساده و موثر برای استخراج قند از برگ‌های استویا است. در این روش، برگ‌ها ابتدا خشک شده و سپس با عملیات تخصصی آزمایشگاهی به بلورهایی تبدیل می‌شوند و سپس برای تولید مواد غذایی شیرین استفاده می‌شوند.

در زمینه تخصصی استخراج استویا، کشورهای چین و ژاپن به عنوان بهترین تولیدکنندگان این صنعت شناخته می‌شوند. آن‌ها از تکنیک‌های پیشرفته کروماتوگرافی و دستگاه‌های پیشرفته آزمایشگاهی برای استخراج بهترین مواد موثره از برگ‌های استویا استفاده می‌کنند.

پیشرفت‌های در حوزه نانوفناوری نیز به بهبود روش‌های استخراج ماده موثره این گیاه کمک کرده است. استفاده از پلیمرهای مصنوعی سنتتیک و تکنولوژی‌های نانو در استخراج استویا، به دانشمندان این امکان را می‌دهد تا به طرق نوین‌تر و با کارایی بالاتر این ماده مفید را از برگ‌های استویا استخراج کنند.

فرآوری استویا، یکی از روش‌های مهم برای بهره‌برداری از خواص شیرین‌کننده و مفید این گیاه بومی آمریکای جنوبی است. با توجه به خواص شیرین‌کننده بالا و کم‌کالری استویا، استفاده از این گیاه به عنوان جایگزینی سالم و موثر برای شکر و سایر شیرین‌کننده‌ها در صنایع مختلف، از جمله صنایع غذایی و دارویی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

روش‌های فرآوری استویا، از جمله استخراج با استفاده از کروماتوگرافی و تبلور، تکنیک‌های پیشرفته ای هستند که به دقت و کارایی بالایی استویا را فراوری میکنند. این فرآیندها، نه تنها به تولید مواد شیرین کننده با کیفیت بالا کمک می‌کنند، بلکه امکان تولید محصولاتی با خلوص بالا را فراهم می‌سازند. با توجه به مزایای فرآوری استویا و نقش آن در تولید محصولات غذایی و دارویی سالم و با کیفیت، می‌توان امیدوار بود که در آینده، این فرآیندها بهبود یابند و بتوان از خواص این گیاه بیشتر بهره‌ برد.

برای خرید انواع شیرین کننده طبیعی ربودیان مانند پودر استویا با ما در اهدا دارو تماس بگیرید.