رژیم کتوژنیک، یک برنامه غذایی موفق برای کاهش وزن است اما میتواند عوارضی برای سلامت بدن داشته باشد. در این مقاله، به عوارض جانبی رژیم کتوژنیک میپردازیم و توضیح میدهیم رژیم کتو چه مشکلاتی ایجاد میکند، خطرات احتمالی و عوارض جانبی آن چیست و برای چه کسانی میتواند مفید باشد.
رژیم کتو چیست؟
رژیم کتوژنیک یا رژیم کتو، کربوهیدراتها را به شدت محدود میکند و میزان چربی مصرفی فرد را افزایش میدهد. اکثر برنامههای رژیم کتو مصرف کربوهیدرات روزانه را به ۵۰ گرم (گرم) یا کمتر محدود میکنند. بطور کلی در رژیم کتو باید روزانه ۲۰۰۰ کالری از مواد مغذی، به نسبت زیر مصرف شود: ۵۵ تا ۶۰ % کالری از چربی ۳۰-۳۵٪ کالری از پروتئین ۵-۱۰% کالری از کربوهیدرات ها بسیاری از مردم رژیم کتو را به منظور کاهش وزن شروع میکنند. ولی برخی از افراد از این رژیم برای کمک به مدیریت برخی بیماریها مانند دیابت استفاده میکنند. این رژیم ممکن است برای برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند و مشکلاتی برای سلامتی فرد به وجود آید. با این حال محققان منبع مورد اعتماد و اطلاعات کافی در مورد اثرات طولانی مدت پیروی از رژیم کتو ندارند.
عوارض رژیم کتوژنیک
در رژیم کتو مصرف روزانه کربوهیدرات محدود و میزان چربی افزایش مییابد. هدف این رژیم تحریک بدن برای سوزاندن چربی به جای کربوهیدرات برای تولید انرژی است. این تغییر متابولیک بدن را در حالت کتوز قرار میدهد. کتوز زمانی اتفاق میافتد که بدن به دلیل کمبود قند خون در بدن شروع به تجزیه چربی میکند. بدن چربی را به کتون تبدیل میکند تا انرژی مورد نیاز خود را تامین کند. پس از شروع رژیم کتو حدود ۲ تا ۴ روز طول میکشد تا فرد به حالت کتوز برسد. متخصصان تغذیه نگران عوارض و پیامدهای رژیم کتوژنیک بر روی بدن هستند، زیرا خطرات ناشی از این رژیم کم کربوهیدرات و پرچرب، معمولا در افرادی که از این رژیم استفاده مینمایند، مورد توجه قرار نمیگیرد.
عوازض جانبی کوتاهمدت رژیم کتو
رژیم کتوژنیک برای افرادی که از نظر جسمی سالمند مشکلی ایجاد نمیکند اما ممکن است عوارضی نیز داشته باشد. یک عارضه جانبی رایج کوتاه مدت رژیم کتو «آنفولانزای کتو» است که شامل علائمی مانند خستگی، حالت تهوع و سردرد است.
آنفولانزای کتو رژیم کتو برای بسیاری از افراد یک تغییر شدید است. بسیاری از افراد بیش از مقدار توصیه شده قند اضافه شده و غلات در روز مصرف میکنند. در نتیجه، تغییر ناگهانی رژیم غذایی کم کربوهیدرات ممکن است برای برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند و “آنفولانزای کتو” را تجربه کنند.
علائم آنفولانزای کتو
علائم شایع آنفولانزای کتو عبارتند از: بیخوابی خستگی تهوع و استفراغ مشکلات استقامتی هنگام ورزش سردرد یبوست سرگیجه برای اکثر افراد، آنفولانزای کتو یک عارضه جانبی کوتاه مدت است که طی چند روز تا چند هفته بهبود مییابد. نوشیدن مایعات و الکترولیتهای کافی ممکن است به کاهش علائم کمک کند. اگر بعد از طی این مدت بهبودی حاصل نشد، باید با پزشک مشورت کنند.
عوارض جانبی درازمدت رژیم کتوژنیک
اطلاعات موثق زیادی در مورد اثرات جانبی طولانی مدت رژیم کتو بیش از ۲ سال اول وجود ندارد و باید بررسی و مطالعات بیشتری برای درک عوارض جانبی طولانی مدت و خطرات رژیم کتو انجام شود. با این حال، یکی از خطرات بالقوه هر رژیم غذایی محدود کننده، کمبود ویتامین یا مواد معدنی است. فردی که رژیم کتو دارد باید میزان کربوهیدرات دریافتی خود را از تمام منابع از جمله میوهها، سبزیجات و غلات کامل، محدود کند. در نتیجه، مصرف مواد مغذی که قبلا مواد معدنی و ویتامینهای مورد نیاز بدن را تأمین میکرد، نیز محدود میشود. کمبود ویتامین و مواد معدنی میتواند علائم مختلفی را ایجاد کند که از خفیف تا شدید متغیر است. فردی که از رژیم کتو پیروی میکند باید اطمینان حاصل کند که در نتیجه تغییر رژیم غذایی، هیچ ماده مغذی را از دست نمیدهد.
سایر عوارض رژیم کتوژنیک
سایر خطرات بالقوه رژیم غذایی پرچرب و پروتئین بالا عبارتند از: سنگ کلیه کبد چرب هیپوپروتئینمی یا سطوح پایین پروتئین در خون رژیمهای کم کربوهیدرات، به طور کلی، ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشند. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد که افرادی که از رژیمهای غذایی کم کربوهیدرات پیروی میکنند، ممکن است سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)، که یک عامل خطر برای بیماری قلبی است، افزایش یابد. علاوه بر این، محققان در یک بررسی در سال ۲۰۱۲ به این نتیجه رسیدند که رژیم غذایی کم کربوهیدرات که بر منابع حیوانی پروتئین و چربی متمرکز است، ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
ملاحظاتی که باید در هنگام شروع رژیم کتو در نظر گرفته شود
رژیم کتو محدودیتهای دیگری دارد که لازم است فرد قبل از امتحان این رژیم آن را در نظر بگیرد، مانند:
نتایج متفاوت از نظر کاهش وزن:
رژیم کتو ممکن است برای برخی افراد موثرتر از دیگران عمل کند. میزان ابتلای افراد به کتوز و شروع کاهش چربی بسته به عوامل مختلف، متفاوت است. بنابراین، رژیم غذایی تأثیر متفاوتی بر افراد میگذارد.
دشواری در رعایت دستورات رژیم:
رژیم کتو به شدت مصرف بسیاری از خوراکیها را محدود میکند. در نتیجه، ممکن است پیروی از رژیم غذایی برای مدت طولانی سخت و چالش برانگیز باشد. اگر فردی محدودیت کربوهیدراتها را رعایت نکند، ممکن است هر وزنی را که از دست داده بود، دوباره به دست آورد.
چربی اشباع شده زیاد:
از آنجایی که فرد بدون توجه به نوع چربی مصرفی خود میتواند در کتوز باقی بماند، ممکن است منجر به وابستگی شدید به چربیهای حیوانی یا چربیهای اشباع شود که عوارض طولانی مدت را به همراه دارد.
کاهش عوارض رژیم کتوژنیک
میتوانید خطرات احتمالی رژیم کتو را با رعایت موارد زیر کاهش دهید: اطمینان حاصل کنید که در نتیجه تغییر رژیم غذایی، هیچ ماده مغذی را از دست نمیدهید و ویتامینها و مواد معدنی کافی از غذا دریافت میکنید. چربیهای سالم مانند روغن زیتون، ماهیهای چرب و آووکادو را نسبت به چربیهای اشباع شده بیشتر مصرف کنید. از غذاهای فرآوری شده حاوی چربی اشباع شده اجتناب کنید. در صورتی که هدفتان کاهش وزن است، پس از رسیدن به وزن متوسط، برخی از کربوهیدراتها را به آرامی به رژیم غذایی خود وارد کنید.
رژیم کتو برای چه کسانی مفید است؟
رژیم کتو ممکن است راهی موثر برای برخی افراد برای مدیریت وزن خود باشد. این الگوی غذایی ممکن است برخی از شرایط سلامتی را نیز بهبود بخشد. به عنوان مثال، مرکز ملی تحقیقات سلامت خاطرنشان میکند که رژیم غذایی کتو ممکن است به کاهش دفعات تشنج در کودکان مبتلا به صرع و همچنین کنترل سطح انسولین و بهبود حساسیت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت کمک کند.
چه کسانی نمیتوانند رژیم کتو را امتحان کنند؟
با این حال، افراد مبتلا به سایر بیماریها نباید رژیم کتو را دنبال کنند یا باید ابتدا آن را با پزشک در میان بگذارند. به گفته آکادمی تغذیه و رژیم غذایی، افراد با بیماریهای زیر نمیتوانند از این رژیم پیروی کنند: بیماری پانکراس بیماریهای تیروئید بیماریهای کبدی بیماری کیسه صفرا یا برداشتن کیسه صفرا سابقه اختلال خوردن مثل بیاشتهایی یا پرخوری عصبی توصیه میشود اگر فردی بخواهد رژیم کتو را امتحان کند، باید در مورد برنامه غذایی خود با یک متخصص تغذیه صحبت کند تا مشخص شود که آیا این رژیم برای او مناسب است یا خیر.
خلاصه عوارض جانبی کوتاه مدت رژیم کتو شامل آنفولانزای کتو است که ممکن است باعث خستگی، حالت تهوع و سرگیجه و سایر علائم شود. آنفولانزای کتو معمولاً ظرف چند روز یا چند هفته بهبود مییابد. در دراز مدت، رژیم کتو ممکن است خطر ابتلا به کمبود ویتامین یا مواد معدنی در فرد را بخاطر عدم دریافت مواد مغذی کافی افزایش دهد. همچنین در صورت مصرف زیاد چربیهای اشباع شده، ممکن است در معرض خطر بیماریهایی مانند بیماری قلبی باشند. افراد مبتلا به برخی بیماریهای مزمن نباید از رژیم کتو پیروی کنند. یک فرد باید قبل از اینکه رژیم غذایی خود را به طور قابل توجهی محدود کند، با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کند.
کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛