تداخلات دارویی, دمنوش گیاهی
زعفران و درمان افسردگی و آلزایمر
دی
زعفران یک داروی گیاهی سنتی شناخته شده است که صدها سال است برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند افسردگی خلقی، سرطان و اختلالات قلبی عروقی استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد زعفران دارای اثرات محافظت‌کننده عصبی بر اختلال شناختی در بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر است. با این حال، اثرات زعفران برای مدیریت زوال عقل بحث برانگیز است. هدف از مقاله حاضر بررسی خواص دارویی و اثربخشی و ایمنی زعفران در درمان افسردگی و آلزایمر یا زوال عقل است.
زعفران
این گیاه با نام علمی Crocus sativus گیاهی با خواص شگفت انگیز است که از کلاله‌های آن برای تهیه ادویه زعفران، رنگ خوراکی و دارو استفاده می‌شود.
زعفران حاوی ترکیباتی است که می‌تواند خلق‌و‌خو را تغییر دهد، سلول‌های سرطانی را از بین ببرد، ورم را کم کرده و مانند آنتی‌اکسیدان‌ها عمل کند. برای تولید ۴۵۰ گرم ادویه زعفران حدودا به ۷۵۰۰۰ شکوفه زعفران نیاز است. این گیاه بیشتر در ایران کشت می‌شود و به صورت دستی برداشت می‌شود. زعفران یکی از گران‌ترین ادویه‌های دنیاست.
مواد موثره مهم موجود در کلاله زعفران عبارتند از کروسین، پیکروکروسین و سافرانال. کروسین‌ها، کاروتنوئیدهایی هستند که به آن رنگ قرمز- زرد می‌دهند. روش و دمای نگهداری زعفران بر روی میزان مواد موثره آن تاثیر می‌گذارد.
زعفران و آلزایمر
مصرف زعفران به‌صورت خوراکی ممکن است توانایی شناختی را در بیماران مبتلا به آلزایمر تا حدی بهبود بخشد.
تحقیقات بالینی در ایران بر روی بیمارانی که احتمال می‌رود به بیماری آلزایمر مبتلا باشند، نشان می‌دهد که مصرف خوراکی ۱۵ میلی‌گرم عصاره زعفران دو بار در روز به مدت ۱۶ تا ۲۲ هفته در مقایسه با دارونما، توانایی شناختی و پیشرفت بیماری را بهبود می‌بخشد و اثرات زعفران از نظر بهبود توانایی شناختی در آلزایمر مشابه با مصرف روزانه ۱۰ میلی گرم دونپزیل (نام تجاری آریسپت) است.
یک مطالعه بالینی دیگر بر روی بزرگسالانی که در ایران به بیماری آلزایمر متوسط تا شدید مبتلا هستند، نشان می‌دهد که مصرف روزانه ۳۰ میلی‌گرم عصاره زعفران به مدت ۴۸ هفته در مقایسه با مصرف ۲۰ میلی‌گرم ممانتین (نام تجاری نامندا) از نظر بهبود توانایی شناختی تفاوتی ندارد.
مشخص نیست که آیا این یافته‌ها به بیماران در سایر مکان‌های جغرافیایی قابل تعمیم است یا خیر.
زعفران و افسردگی
مصرف خوراکی عصاره زعفران به تنهایی یا همراه با داروهای ضد افسردگی مرسوم بنظر می‌رسد بتواند علائم افسردگی را بهبود بخشد.
تحقیقات بالینی مختلف بر روی بزرگسالان مبتلا به اختلال افسردگی خفیف تا شدید نشان می‌دهد که مصرف روزانه ۳۰ میلی‌گرم عصاره زعفران یا ۱۰۰ میلی‌گرم کلاله خشک شده زعفران به مدت ۶ تا ۱۲ هفته، علائم افسردگی را در مقایسه با گروه کنترل بهبود می‌بخشد.
همچنین نشان داده شده که عصاره زعفران با مصرف ۱۰۰ میلی‌گرم ایمی‌پرامین در روز، ۱۰ میلی‌گرم فلوکستین دو بار در روز، ۴۰ میلی‌گرم سیتالوپرام یا ۱۰۰ میلی‌گرم سِرترالین در روز قابل مقایسه است.
علاوه بر این، چندین تحقیق بالینی نشان می‌دهد که عصاره زعفران به مقدر ۱۴ میلی‌گرم دوبار در روز به مدت ۸ هفته یا ماده موثره موجود در زعفران بنام کروسین به مقدار ۱۵ میلی‌گرم دوبار در روز به مدت ۴ هفته، بعنوان مکمل برای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، علائم افسردگی را در مقایسه با دارونما تا حدی کاهش می‌دهد.
خواص درمانی زعفران به مقدار مصرفی و مدت درمان بستگی دارد و باتوجه به اینکه بیشتر تحقیقات صورت گرفته در مورد زعفران در ایران انجام شده است، لازم است تحقیقات گسترده‌تری نیز صورت گیرد.
همچنین هنوز مشخص نیست که آیا زعفران برای افسردگی و اضطراب همزمان موثر است یا خیر.
آیا مصرف زعفران بی‌خطر است؟
مصرف خوراکی: زعفران معمولا به عنوان ادویه یا رنگ‌دهی در غذاها بکار می‌رود. مصرف زعفران به عنوان دارو در دوزهای حداکثر ۱۰۰ میلی‌گرم در روز تا ۲۶ هفته احتمالاً بی‌خطر است. برخی از عوارض رایج مصرف زعفران شامل خواب آلودگی، مشکلات معده و تهوع یا استفراغ است. زعفران ممکن است سبب واکنش‌های آلرژیک نیز شود.
مصرف مقادیر زیاد زعفران احتمالاً خطرناک است. دوزهای بالای ۵ گرم یا بیشتر می‌تواند باعث مسمومیت شود. دوزهای ۱۲-۲۰ گرم می‌تواند باعث مرگ شود.
بارداری: مصرف زعفران بیشتر از مقداری که معمولا در غذاها استفاده می‌شود، خطر دارد. مقادیر زیاد زعفران می‌تواند رحم را منقبض کند و باعث سقط جنین شود.
شیردهی: اطلاعات معتبر کافی در مورد مصرف زعفران بیشتر از مقادیری که در غذاها استفاده می‌شود در دسترس نیست، بنابراین احتیاط کنید و زعفران را در حد ادویه در غذاها مصرف کنید.
اختلال دوقطبی: به نظر می‌رسد زعفران می‌تواند بر خلق و خو تأثیر بگذارد. ممکن است باعث تحریک پذیری و رفتار تکانشی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی شود. در صورت داشتن این شرایط از زعفران استفاده نکنید.
حساسیت: افرادی که به گیاهان لولیوم (تلخه)، اولیا (شامل زیتون) و گونه‌های گیاهی سالسولا آلرژی دارند، ممکن است به زعفران نیز حساسیت داشته باشند.
عمل جراحی: زعفران باعث کند شدن سیستم عصبی مرکزی می‌شود. داروهای بیهوشی و سایر داروهای مورد استفاده در حین جراحی نیز بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند. حداقل دو هفته قبل از جراحی برنامه‌ریزی شده، مصرف زعفران را قطع کنید.
زعفران و تداخل‌های دارویی:
کافئین
زعفران ممکن است سرعت تجزیه کافئین در بدن را کاهش دهد. مصرف زعفران با کافئین ممکن است اثرات درمانی و همینطور عوارض جانبی کافئین را در برخی افراد افزایش دهد. از این‌رو در مورد مصرف این ترکیب با هم احتیاط کنید و در صورت نیاز با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای دیابت
زعفران ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد. مصرف زعفران با داروهای دیابت ممکن است سبب شود قند خون بیش از حد کاهش یابد. برخی از مکمل‌ها و گیاهان دارویی نیز سبب کاهش قند خون می‌شوند مانند آلوئه، خربزه تلخ (خیار چنبر تلخ)، دارچین، کروم و کاکتوس گلابی خاردار (کاکتوس انجیر تیغی). قند خون خود را با دقت مورد بررسی قرار دهید و در مورد مصرف این ترکیبات باهم احتیاط کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای فشار خون بالا
زعفران ممکن است فشار خون را کاهش دهد. مصرف زعفران با داروهای کاهش دهنده فشار خون ممکن است سبب کاهش بیش از حد فشار خون شود. برخی از مکمل‌ها و گیاهان دارویی نیز سبب کاهش فشار خون می‌شوند مانند آندروگرافیس، پپتیدهای کازئین، ال-آرژنین، نیاسین و گزنه. فشار خون خود را مورد بررسی قرار دهید و در مورد مصرف این ترکیبات با هم احتیاط کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای آرام‌بخش
زعفران ممکن است سبب خواب آلودگی و کندی تنفس شود. داروهای آرام‌بخش نیز می‌توانند این اثرات را داشته باشند. مصرف زعفران با داروهای آرام‌بخش ممکن است سبب مشکلات تنفسی و یا خواب آلودگی بیش از حد شود. برخی از مکمل‌ها و داروهای گیاهی نیز اثرات آرام‌بخشی دارند مانند رازک، کاوا، سنبل الطیب، ال-تریپتوفان و ملاتونین. در مورد مصرف این ترکیبات با هم احتیاط کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛
برای دیدن لیست محصولات سلامتی شرکت اهدا دارو کلیک کنید.
اهدا دارو، اهدای سلامتی
پینگ بک: تشخیص زعفران اصل از تقلبی - اهدا دارو