آلودگی هوا، به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ایجاد بعضی از بیماریها مانند بیماریهای تنفسی، قلبی، مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ شناخته شده است.
امروزه زندگی کردن در شهرهای بزرگ و یا اصطلاحا «کلانشهر»ها به خودی خود یک مشکل و مسئلهی خطرناک برای سلامت بدن و روان آدمی محسوب میگردد. از طرفی زندگی نکردن در کلانشهرها ننیز به خودی خود مشکل و موضوعی دیگر است. چرخهی نیازهای آدمی و پروسهی رفع این نیازهاست که امرزه اغلب مورد توجه قرار میگیرد. این همه در حالیست که حتی ما از تاثیر برخی از نتایج طولانی مدت عوارض زندگی شهری ناآگاه هستیم.
آلودگی هوا و دیابت
آلایندههای هوا میتوانند بعد از ورود به بدن سبب ایجاد واکنشهای التهابی خفیف، اختلال در عملکرد هورمونها و مقاومت به انسولین شوند.
آلایندههای هوا میتوانند بعد از ورود به بدن سبب ایجاد واکنشهای التهابی خفیف، اختلال در عملکرد هورمونها و مقاومت به انسولین شوند.
آلایندهها در افزایش شیوع اختلال متابولیسم گلوکز، مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ نقش بسزایی دارد. ارتباط قوی بین آلودگی هوا و دیابت با آلایندههای ترافیکی، گازها، نیتروژن اکسید و دود تنباکو وجود دارد. آلودگی هوا در ایجاد مشکلات متعددی در تمامی گروههای سنی نیز تأثیر دارد.
بر اساس مطالعات، آلودگی هوا در زنان باردار میتواند سبب افزایش احتمال ابتلا برخی بیماریها شود. این مشکلات شامل دیابت بارداری در مادر، تولد نوزاد با وزن کم، زایمان زودرس، سندرمهای مرگ ناگهانی نوزاد، و مشکلات رفتاری مثل اتیسم ااست.
همچنین آلودگی هوا در کودکان و نوجوانان نیز با پیشرفت مشکلاتی مثل چاقی، آسم، بیماریهای قلبی ـ عروقی و دیابت در ارتباط است.
به نظر میرسد آلودگی هوا بر روی کنترل قند خون افراد نیز تأثیر میگذارد. آلودگی هوا با ایجاد واکنشهای حساسیتی و التهابی سیستمیک سبب تحریک سیستم ایمنی و اتونومیک میشود و با افزایش ترشح «کورتیزول»، افزایش وزن، افزایش اشتها، کاهش متابولیسم چربی و قند خون میتواند سبب نوسانات قند خون گردد.
مکانیسم تأثیر آلایندهها بر ایجاد دیابت
مکانیسم دقیق ارتباط بین آلودگی هوا و دیابت هنوز کشف نشده است. با این حال دانشمندان اعتقاد دارند که برخی آلایندهها پس از تنفس میتواند وارد جریان خون شود و با ارگانها و بافتها واکنش دهد.
این فعل و انفعالات در نهایت عملکرد صحیح ارگانهای داخلی از جمله پانکراس که مسئول تولید انسولین است را میتواند مختل کند.
با مرگ سلولهای تولید کننده انسولین، که بسیار دربرابر آلایندههای محیطی حساس هستند، باعث کاهش تولید انسولین در بدن و همچنین با تاثیر روی سایر ارگانها، باعث کاهش حساسیت به انسولین بشود.
در نهایت زمینه ساز ابتلا به دیابت گردد. این تحقیقات همچنین نشان داد بین دیابت و آلودگی هوا در سراسر جهان ارتباط معنادار و جدی وجود دارد و حتی در سطوح پایین آلودگی، خطر قابل توجهی همچنان وجود دارد.
براساس مطالعهای که در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در سنت لوییس و خدمات مراقبت بهداشتی Veterans Affairs صورت گرفته است، مشخص شده که آلودگی هوا، حتی در سطوحی که ایمن دانسته میشود نیز با افزایش ریسک دیابت در افراد ارتباط دارد.
لذا این احتمال وجود دارد که کاهش آلودگی منجر به کاهش موارد دیابت چه در کشورهای آلوده مانند هند و چه کشورهایی که آلودگی هوا در آنها پایین است، شود.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه حدود ۷ میلیون نفر به علت آلودگی هوا (فضای باز و محیط داخل خانه) جان خود را از دست میدهند.
از این تعداد حدود ۳۴ درصد به علت بیماریهای قلبی ـ عروقی، ۲۰ درصد در اثر سکته مغزی، ۲۱ درصد به علت عفونتهای تنفسی و ۱۹ درصد در اثر بیماری مزمن انسدادی ریه و ۷ درصد به علت ابتلا به سرطان ریه است.
منابع آلودگی هوا
دستگاههای احتراق خانگی، وسایل نقلیه موتوری، تجهیزات صنعتی و آتشسوزی جنگل منابع مشترک آلودگی هوا به شمار میروند.
انواع آلایندههای هوا
مهمترین آلایندهها عبارتند از ذرات معلق، ازون، دیاکسید نیتروژن و دیاکسید گوگرد. سولفات، نیترات، آمونیاک، کلرید سدیم، کربن سیاه و گرد و غبار مواد معدنی اجزای اصلی ذرات معلق به شمار میآیند که بیش از هر آلاینده دیگری به افراد آسیب میرسانند. ذراتی با قطر ۱۰ میکرون یا کمتر که میتواند درون ریهها نفوذ کنند، بسیار به سلامتی آسیب وارد میآورند.
آلودگی هوای داخل خانه یکی دیگر از منابع آلودگی هوا است که بعضاً نادیده گرفته میشود. تقریباً ۳ میلیارد نفر در جهان هنوز خانههای خود را با استفاده از چوب، زغالسنگ و کود در اجاقهای کهنه گرم میکنند.
چنین سوخت و ابزار پخت و پز و گرمایش ناکارآمدی منجر به تولید سطح بالایی از آلایندههای هوا از جمله ذرات دوده کوچک میشود که در ریه نفوذ میکنند. تهویه ضعیف و دود داخل خانه میتواند سطح ذرات آلاینده را تا ۱۰۰ برابر افزایش دهد.
نکاتی برای کاهش خطرات ناشی از آلودگی هوا
با توجه به اثرات مضر آلودگی هوا روی بدن و به منظور کاهش این اثرات لازم است به دریافت مواد غذایی حاوی آنتیاکسیدانها (مانند: «آلفا توکوفرول» و «بتا کاروتن». مواد غذایی حاوی ویتامینهای B6، B12، اسید فولیک و سبزیجات سولفوردار توجه کرد.
برای تأمین این مواد مغذی مصرف میوه، سبزی، منابع فیبر، ماهی، کلم بروکلی و کلم بروکسل توصیه میشود. ورزش مداوم و منظم نیز میتواند در کاهش اثرات مضر آلودگی هوا مؤثر باشد.
همچنین انجام ورزش هوازی به علت افزایش خونرسانی و دریافت اکسیژن بیشتر میتواند سبب کاهش مقاومت به انسولین گردد.
شما میتوانید حتی در زمانهای آلودگی هوا، فعالیتهای ورزشی سبک را در منزل انجام دهید.
تحقیقات نشان داده است انجام مرتب ورزش هوازی در طی شش ماه میتواند تا ۹ درصد سبب کاهش مقاومت انسولین، بهبود متابولیسم قند و چربی و کاهش وزن بدن افراد گردد.
ازدیگر مشکلاتی که بر اثر آلودگی هوا ایجاد میشود کمبود ویتامین D است. بیشترین منبع تأمین ویتامین D از طریق تابش نور خورشید به پوست است. آلودگی هوا سبب کاهش دسترسی به نور فرابنفش خورشید میشود و میزان تولید ویتامین D را کاهش میدهد.
از طرفی کمبود ویتامین D با پیشرفت بروز بیماریهای قلبی ـ عروقی، سرطان و دیابت نوع ۲ نیز در ارتباط است. بنابراین لازم است به میزان ویتامین D در بدن و کمبود آن در مناطق که میزان آلایندهها زیاد است، توجه شود.
با توجه به مطالب بالا گویا دامنهی انتخابهای ما برای اجتناب از عوارض ناشی از زندگی شهری و آلودگی هوا، چندانی نیست. پس لازم و ضروریست که برای حفظ حیات خود بیش از هر وقت به نکاتی که برای تندرستی ما مفید هستند، به طور کاملا جدی بپردازیم.
کاری از تیم رسانه اهدا دارو؛
برای دیدن لیست محصولات سلامتی شرکت اهدا دارو کلیک کنید.
اهدا دارو، اهدای سلامتی